شمال نیوز : صنعت چوب و کاغذ مازندران با قدمت حدود 20 سال بزرگترین و مهم‌ترین صنعت در مازندران محسوب می‌شود. این صنعت که بزرگ‌ترین تولید کننده کاغذ در سطح کشور است سهم عمده‌ای در شکوفایی صنعت و اقتصاد مازندران ایفا می‌کند. تولیدات این کارخانه عظیم شامل کاغذ روزنامه و تحریر و کاغذ فلوتینگ است.

در حال حاضر بیش از دو هزار نفر به صورت مستقیم و بیش از ده هزار نفر به صورت غیرمستقیم در صنعت چوب و کاغذ مازندران مشغول به کار هستند که این تعداد اشتغال در یک کارخانه صنعتی در مازندران بی همتا است. همچنین اگر حمایت‌های کافی از این صنعت صورت بگیرد، با افتتاح واحدهای جدید ظرفیت تولیدی و شغلی در این عرصه بیشتر خواهد شد که نقش به سزایی در اقتصاد خانوارهای مازندرانی خواهد داشت.

اما با وجود منافع و برکات بسیاری که این صنعت مادر در مازندران بوجود می‌آورد، برخی بی‌مهری‌ها باعث بروز مشکلاتی در این بخش شده است. از جمله واردات بی‌رویه کاغذ که ضربه مهلکی بر بدنه این صنعت حیاتی و مهم کشور وارد کرده است. بنا به گفته ابوالفضل روغنی گلپایگانی مدیر عامل شرکت صنایع چوب و کاغذ مازندران، کشور به سالانه 2 میلیون تن کاغذ نیاز دارد که بیش از یک میلیون و 300 هزار تن آن وارد کشور می‌شود و سهم 700 هزار تنی برای تولید کنندگان کاغذ در کشور باقی می‌ماند. این در حالی است که صنعت چوب و کاغذ ظرفیت تولید یک میلیون تن کاغذ در سال را دارد که از این ظرفیت استفاده نمی‌شود.

این آمار و ارقام نگران کننده که نشان‌دهنده مشقت و در خطر قرار گرفتن صنایع مولد و مهم است با اوج گرفتن  فضای وارداتی در سال‌های اخیر موجب وارد شدن خدشه‌های جبران ناپذیر بر چهره اقتصاد ایران شده است. از طرفی قاچاق که دغدغه اصلی شرکت‌ها و فعالان اقتصادی و همچنین مسئولان نظام است بر این فضای نامطلوب دامن زده است.

واردات بی‌رویه کالا و قاچاق دو مقوله‌ی مهمی هستند که ضربه‌های مهلکی را به اقتصاد ایران وارد می‌کنند و تاثیراتشان در در کوتاه مدت نشان می‌دهند که مسئولین امر باید با نگاه جدی به این معضل، گامی در جهت رفع این فضای آلوده و حمایت از توسعه و تولید ملی داشته باشند.

ارائه یارانه به واردات کاغذ و تخصیص ارز مبادله‌ای و همچنین عدم حمایت جدی از تولیدات داخلی از علل اصلی ضربه به صنعت چوب و کاغذ مازندران است که حمایت جدی دولت و بخش‌های مرتبط از این واحد صنعتی را می‌طلبد.

از طرفی مازندران به بهانه داشتن طبیعت زیبا و سرسبز که به این منطقه ارزانی شده و به بهانه حفظ این طبیعت خدادادی، همواره از ورود صنعت به این خطه جلوگیری به عمل آمده. یکی از دغدغه‌های مهم دوستاران محیط زیست حفظ جنگل‌های انبوه مازندران است که ممکن است در اثر فعالیت صنعت چوب و کاغذ رو به نابودی برود و این میراث ارزشمند رفته رفته از بین برود. در اینجا خوب است به نکاتی مهم و حساس اشاره شود.

کارخانه چوب و کاغذ مازندران مدت‌ طولانی است که از چوب جنگلی استفاده نمی کند و منابع جدیدی را جایگزین قطع درختان جنگلی کرده است. به طور مثال زراعت چوب یکی از اصلی‌ترین منابع تهیه چوب در این کارخانه است. کاشت گونه‌های سریع الرشد مانند درخت صنوبر برای تولید چوب و مواد اولیه سلولزی راهی است که صنعت چوب و کاغذ مازندران از مدت‌ها پیش در این مسیر گام برداشته است. زراعت چوب علاوه بر حفظ منابع چوبی استان، موجب حفاظت از منابع آب و خاک می شود و همچنین از آلودگی هوا جلوگیری می کند و مهم‌تر از آن، سرانه فضای سبز کشور را افزایش می دهد که اثرات مثبتی در حمایت از زیستگاه‌ها دارد.

صنعت چوب و کاغذ مازندران از سال 1376 یعنی همزمان با تاسیس شرکت، با احداث و ایجاد یک واحد تخصصی تحت عنوان زراعت چوب، 11 میلیون اصله نهال را برای حدود 10 هزار هکتار از اراضی مازندران و گلستان فراهم ساخت که کاری مهم و ارزشمند در زمینه حفظ جنگل‌ها و گسترش آن بوده است.

دومین راهکار صنعت چوب و کاغذ برای تهیه مواد اولیه خود استفاده از درخت‌های شکسته و فرسوده جنگل‌ها است که کارشناسان سازمان محیط زیست اجازه قطع و برداشت آن را صادر کرده‌اند. در واقع با این کار علاوه بر تامین چوب مورد نیاز صنعت، به چرخه طبیعی محیط زیست هم کمک شایانی می‌شود.

واردات خمیر کاغذ سومین راهکاری است که به منظور حفظ و حراست از منابع جنگلی توسط صنعت چوب و کاغذ مازندران به کار گرفته می‌شود تا از قطع بی‌رویه درختان جلوگیری به عمل آید. بازیافت و استفاده مجدد از کاغذهای باطله نیز راهکار دیگری برای تامین مواد اولیه در این صنعت است که به حفظ محیط زیست کمک بسیاری می‌کند.

در مجموع صنعت چوب و کاغذ مازندران ظرفیت آن را دارد که با افزایش بخش های تولیدی خود علاوه بر بالا بردن ظرفیت تولید کاغذ، زمینه اشتغال‌زایی را فراهم نماید و همچنین از خروج ارز از کشور جلوگیری کند که با حمایت‌های بیشتر دولت و کاهش واردات کاغذ این امر تحقق پذیر است.

  سید جابر حسینی سیاهدشتی

پژوهشگر حوزه صنعت